نام کاربری یا نشانی ایمیل
رمز عبور
مرا به خاطر بسپار
تحلیل گفتمانی و یا دقیق تر توضیح جهتگیری مطبوعاتی دوزله به خصوص در چند دهه پیشین همه ناظر بر احتضار ، زوال ، فراموشی ، مهجوری و معناهایی ازاین دست است . خوانش سختگیرانه سنت یک لبه و یله شدن فرهنگی بی حدو مرز به عنوان لب دیگر قیجی هستند که قرن حاضر شمسی را […]
تحلیل گفتمانی و یا دقیق تر توضیح جهتگیری مطبوعاتی دوزله به خصوص در چند دهه پیشین همه ناظر بر احتضار ، زوال ، فراموشی ، مهجوری و معناهایی ازاین دست است . خوانش سختگیرانه سنت یک لبه و یله شدن فرهنگی بی حدو مرز به عنوان لب دیگر قیجی هستند که قرن حاضر شمسی را قربانگاه فرهنگ بومی و عناصر آن کردند. این قیچی با لبه های که برخلاف تقابل ظاهری هر کدام به دیگری توش و توان نو می دهد سال های زیادی را پرکار سپری کرد تا ادامه بقای بسیاری از عناصر دیرین فرهنگ و سنت این مرز و بوم را به خصوص موسیقی و مظاهر مختلف ان با درجات مختلف تار و ناممکن نشان دهد. براورد زوال و مرگ برای همه بخش ها و بنیان های موسیقی یکسان نیست ، بیشترین و زودترین زوال برای آن بخش و لایه از عناصر موسیقی که هیچکدام از کهنه و جدید ان را بر نمی تافتند سریع تر و محتوم پیش بینی می شد . دوزله که نه بخشی از اندرون سنت بود و نه به فضاهای متجدد راه یافته بود به به نظر درصدر لیست زوال قرار داشت این را از مهجوریت نوازندگان برجسته و فقید چون خانی یا شاوان بی هیچ زحمت می شد فهمید وحتی جضور گاه و بیگاه استاد علی دوست فلاحتی در برخی جشنواره های ملی و محلی کمکی به رفع این بدبینی نمی کرد. اما همه ماجرا این نیست دگردیسی زمانه و به وجود امدن نسلی متفاوت نشان ازعجله و اشتباه در براورد اولیه دارد ، ایرنا دفتر ایلام به بهانه پرداختن به چند و چون زوال دوزله میزبان ارجمندان عرصه موسیقی فرید الوندی محقق و موسیقی دان و علی محمد علی ارسلانی خواننده و موسیقی دان برجسته علاقه مند به فضاهای بومی و سنتی ایلام بود. نقطه شروع نگارنده دراین میزگرد ارجاع به یافته ها و داشته های تحقیقی ۲۰ سال پیش مبتنی بر مرگ محتوم دوزله ، از بین رفتن نغمه ها بعد از فوت استادان دوزله نوازان و .. بود اما سیر گفت وگو هادراین میز گرد همدلانه موضوع زوال را منتفی کرد. در همان ابتدای گفتگوها موضوع منقرض شدن ساز و نغمه های دوزله به عنوان پیش فرضی اشتباهکنار گذاشته این نشست با بحث بر نوع و نحوه علمی کردن ثبت نغمه های پیشین دوزله ، تغییر شیوه تدریس و اموزش به منظور ترغیب و جذب بیشتر جوانان به دوزله، دستکاری و تغییر ساختمان دوزله بر ای متناسب شدن فواصل ان مقادیر سازهای معاصر بامتعادل کردن حضور سازها و نغمه ها در ایین ها و نهادهای رسمی به سود سازهایی چون دوزله بود این جستارها نشان از تجدید حیات دوزله دارد و اینکه زوال منتفی است. و اما قبل از ارائه بخش هایی از میز گرد معرفی دو زله ضروری است سازی با پراکنش تاریخی مجموعه ایران بزرگ که در اخرین زیستگاه ان محجط های کردی ومشخص استان ایلام میل به بقا را متجلی کرده و روندی روبه احیا را تجربه می کرد کاش مرحوم خانگه نیز این روز و ارج را می دید.
**دوزله: دوزله با دو نای دارای صدای شورانگیز است که معمولاً در مراسم جشن توماً با سازهای دیگری چون ضرب نواخته می شود و نوازندگان ان طیف سنی از نوچوانان تا افراد کهنسال را تشکیل می دهند. در قدیم دوزله از استخوان یا شاه پر عقاب ساخته می شد که اکنون دیگر مرسوم نیست دوزله های امروزی متشکل از دو لوله مسی که به طور موازی به هم الصاق شده یا به هم بسته و محکم شده است. هر یک از لوله ها دارای قمیش یک زبانه و مستقل از دیگری است و در طول هر لوله شش سوراخ تعبیه شده به طوری که سوراخها همواره در کنار هم قرار می گیرند. دوزله که در نقاط دیگر کشور اکنون یا درگذشته جفته ، جفتان ، ۲سازی خوانده می شد سازی بادی و یک زبانه ای است که در حال حاضر درایلام با نی ساخته می شود اما به دلیل کوچکی و ظرافت و صدماتی که ممکن است در حین حمل و نقل به آن وارد آید آن را از لوله های آلومینیمی می سازند و تنها دهانه آن که پیفنک یا پیپ می شود از نی می باشد. پیپ لوله ای است به قطر یک سانتیمتر و طول ۵ سانتیمتر و در وسط بریده گی که از عرض در آن به وجود آمده تشکیل شده است که به قمیش گفته می شود. طرز نواختن دوزله: نواختن این ساز به وسیله سه انگشت سبابه-وسطی-نبصر هر دو دست عملی می شود.انگشت های شست هر دو دست به منظور نگهداری ساز در قسمت تحتانی آن قرار می گیرد. سه انگشت هر دست طوری روی سوراخهای ساز واقع می شود که دو سوراخ هم ردیف را که روی دو لوله استخوانی تعبیه شده اند بگیرد. نوازنده قسمت نی را در داخل دهان قرار داده و به وسیله لب بالا فشار مختصری بر سطح برش داده شده نی وارد می کند و در آن می دمند.
**سیستم و ظاهر موسیقی بومی باید تغییر کند معاون فرهنگی هنری و مسئول واحد موسیقی حوزه هنری استان ایلام با بیان اینکه محبوبیت موسیقی پاپ غربی انکارناپذیر است، گفت: موسیقی بومی محلی ما به شکل سنتی خود امکان جایگزین شدن با موسیقی پاپ را ندارد و باید سیستم و ظاهر این نوع موسیقی تغییر کند. فرید الوندی در گفت و گو با خبرنگار ایرنا اظهار کرد: موسیقی پاپ در غرب ریشه در موسیقی کلاسیک دارد اما ما در کشورمان اینکار را با موسیقی سنتی و محلی خود انجام نداده ایم. وی یادآور شد: موسیقی که اکنون به عنوان موسیقی پاپ مورد توجه جوان ها و عامه مردم قرار گرفته است همان موسیقی غربی که کلام ایرانی ندارد اما به هیچ عنوان موسیقی ایرانی نیست. وی با بیان اینکه ساز زبان بومی خود را دارد و به نوعی صحبت می کند، تاکید کرد: سازهای ما ایرانی است اما غربی می زنند بنابراین کلامشان ایرانی است بلکه غربی است. معاون فرهنگی هنری و مسئول واحد موسیقی حوزه هنری استان ایلام گفت: در کشور ما همچون معماری غربی که تنها تقلید و کپی برداری شده و به نیازها و اقتضائات بومی محلی توجه نشده است در موسیقی محلی ما نیز چنین اتفاقی افتاده است. الوندی افزود: معماری بومی محلی ما در گذشته متناسب با شرایط منطقه طراحی و اجرا شده است اما اکنون بدلیل اینکه ظاهر مدرن و امروزی پسند ندارد مورد توجه قرار نمی گیرد بنابراین اگر بخواهیم مقبولیت پیدا کنند باید ضمن حفظ هویت و ویژگی های بومی محلی ظاهر و سیستم آنها تغییر کند این اتفاق در موسیقی بومی محلی نیز باید بیافتد. وی با بیان اینکه در غرب از دل موسیقی کلاسیک علم موسیقی بیرون آمده و به نوعی زایش داشته است، تاکید کرد: رسالت و وظیفه موسیقی دانان ما نیز بسیار سنگین است و باید همانند غرب از دل موسیقی سنتی یک موسیقی عامه پسند و مردمی استخراج شود. **دوزله ساز بزمی ایلامیان است نباید وارد مراسمات رسمی شود معاون فرهنگی هنری و مسئول واحد موسیقی حوزه هنری استان ایلام با بیان اینکه در گذشته موسیقی تعریف داشته و هر سازی مختص مراسمی خاص بوده است، گفت: دوزله ساز بزمی ایلام بوده اما اکنون به اشتباه وارد مراسمات رسمی و صدا و سیما شده است که به این نوع موسیقی آسیب می زند. الوندی افزود: موسیقی را که در گذشته مقبولیت داشته است اکنون نمی توان با موسیقی فراگیر امروزی جایگزین کرد ابتدا باید این واقعیت را بپذیریم سپس به دنبال جایگزین برای موسیقی غربی باشیم. وی با بیان اینکه علم موسیقی بر اساس آنچه موجود بوده به وجود آمده است و بر این اساس در غرب مبانی و تئوری برای موسیقی تعریف شده است، یادآور شد: موسیقی پاپ آنها زاییده موسیقی کلاسیک است و ما نیز باید تلاش کنیم موسیقی پاپ یا مردمی خود را دل موسیقی سنتی استخراج کنیم. معاون فرهنگی هنری و مسئول واحد موسیقی حوزه هنری استان ایلام گفت: یکی از ایرادها در حوزه موسیقی این است که تعریف ندارد و جایگاه آنرا نمی شناسیم؛ ما در کشور موسیقی عزا، عروسی، رزم، کار، کودک و لالایی داریم که باید تفکیک بین انها قائل شویم. الوندی افزود: در حال حاضر موسیقی شادمانه و عروسی ایلامی وارد مراسمات رسمی شده و این ایراد به صدا و سیما وارد است اما هیچکدام از مدیران فرهنگی و حتی مردم در مراسم شادمانه خود از ساز دوزله استفاده نمی کنند و آنرا به نوعی پست و بی ارزش می دانند. وی تاکید کرد: نگاه منفی به ساز دوزله وجود دارد و این معضل اجتماعی ماست که به مقوله موسیقی نگاه عالمانه و پژوهشگرانه نداریم این در حالیست که ساز دوزله قابلیت جهانی شدن دارد. وی یادآور شد: باید بپذیریم جایگاه موسیقی ما کجاست و موسیقی سنتی و بومی ما مقبولیت ندارد و اگر مقبولیت می خواهیم باید المان مورد قبول جامعه در موسیقی سنتی خود را بشناسیم. معاون فرهنگی هنری و مسئول واحد موسیقی حوزه هنری استان ایلام گفت: ریتم شاد یکی از المان هایی است که در جامعه مقبولیت ایجاد می کند و در موسیقی سنتی ما وجود دارد و به عنوان یک کارکرد موسیقی باید بیشتر مورد توجه قرار گیرد. الوندی تاکید کرد: مقایسه موسیقی سنتی و بومی محلی ایرانی و پاپ غربی اشتباه است زیرا ۲ مقوله متفاوت هستند بلکه باید موسیقی سنتی ما و کلاسیک غربی با هم مقایسه شوند. وی یادآور شد: پاپ غربی زائیده موسیقی کلاسیک است اما پاپ ما زائیده پاپ غربی است در حالیکه اگر می خواهیم موسیقی اصیلی و بومی محلی ما هویت خود را از دست ندهد باید تلاش کنیم از دل موسیقی سنتی خودمان موسیقی مردمی استخراج کنیم که به این راحتی نیست و به علم نیاز دارد اما در آنصورت خواهد بود که مردم نیز به موسیقی بومی محلی و سنتی ایرانی گوش می دهند. **دوزله باید وارد آثار فاخر موسیقی شود خواننده و موسیقی دان ایلامی نیز گفت: دید منفی نسبت به دوزله به عنوان یکی از سازهای اصیل و سنتی که به اسم استان ایلام نیز ثبت شده وجود دارد و برای از بین بردن این دید منفی، دوزله باید وارد آثار فاخر حوزه موسیقی شود. علی محمد ارسلانی اضافه کرد: نگاه ها و تفکرات متعصبانه باعث عدم رشد موسیقی در این استان شده است و با موسیقی دانان با احترام برخورد نمی شود در حالیکه موسیقی اصیل و سنتی این استان حاوی مفاهیم مختلف از جمله رزم، بزم، شهادت و عرفان است. وی یادآور شد: موسیقی آمیخته با زندگی مردم ایلام است و پر از میهن پرستی، جهان بینی و خداپرستی است و حوادث تاریخی هزاران سال پیش سینه به سینه در لالایی ها و موسیقی های ما منتقل شده است. وی تاکید کرد: آواهای مختلف مشک زنی، لالایی های سنین مختلف و سازهای بزم و رزم در این استان وجود دارد که اگر مورد بررسی و پژوهش قرار بگیرند دغدغه افرادیکه مانع پیشرفت موسیقی در این استان هستند نیز برآورده می شود. خواننده و موسیقی دان ایلامی گفت: دوزله ساز مخصوص زاگرس نشینان و اصالتا کردی است و رزم، بزم، دلاوری و عرفان بخش جداناپذیر این نوع موسیقی است. ارسلانی افزود: ساز دوزله از ایام قدیم وجود داشته ور کتاب عبدالقادر مراغه ای در مورد آن توضیح داده شده و به عنوان مزمار المثنی(ساز دوتایی) یاد شده است. وی یادآور شد: هر چه از موسیقی سنتی ایلام وجود دارد به همت خود موسیقی دانان است که سینه به سینه منتقل شده است و مقام های آن با تمرین و ممارست فراوان ایجاد شده است در حالیکه نهادهای فرهنگی در این زمینه کاری انجام نداده اند. وی تاکید کرد: رسانه ها از جمله صدا و سیما با پخش موسیقی های شادمانه و مختص مراسم عروسی، مردم را بد عادت کرده و به نوعی موسیقی بد تبلیغ می کنند. خواننده و موسیقی دان ایلامی گفت: دوزله می تواند با سازهای غربی و بین المللی ترکیب شود اما باید المان های اصلی و محلی آن حفظ شود که مهم تر ازخود ساز دوزله است. ارسلانی افزود: هنرمندان ساز دوزله ناشناخته اند در حالیکه قابلیت معرفی در سطح جهانی دارند درآمد آنچنانی از محل این ساز کسب نمی کنند و هیچ حمایت مالی نیز از آنها صورت نمی گیرد. وی یادآور شد: تمامی مقام ها، ملودی ها، سازها و مویه های این استان در قالب شعر، دست نوشته و صوت و تصویر گردآوری شده است. همه اینها دلالت بر تداوم حیات دوزله در تپه ماهورهای زاگرس میانی دارد./ایرنا – گزارش از امیدی – حیدری فر
این مطلب بدون برچسب می باشد.