کربلا و عاشورایی دیگر

شهرهای عراق به ویژه کربلا، نجف اشرف، کاظمین و سامراء دیشب تا صبح در غلیان عزاداری ها می جوشیدند، خواب از چشمان سوگواران، رخت بر بسته بود. اشک بود و آه حسرت و دست هایی که بر سینه های ملتهب می کوبید.

بین الحرمین در کربلای معلا، طوفان زده شده بود و هیات های عزاداری، چونان کشتی های نوح سیل جمعیت را می شکافتند تا از حرم سید الشهداء (ع) به حرم ابوالفضل عباس (ع) بروند.

قافله سوگواران بعد از یک شب توفانی، به ساحل دهم محرم – روز ذبح عظیم الهی رسیده اند – همه برای آیین های ویژه روز عاشورا خود را در عراق آماده کرده اند.

بعد از اقامه نماز صبح، عزاداران ساعات بعد از نماز صبح را همانند صبحگاه عاشورای سال ۶۱ هجری به قران و ذکر و عبادت پرداختند تا اینکه اولین اشعه های آفتاب بر گنبدهای زرین عتبات عالیات تابیدن گرفت.

آیین های عاشورا در عراق با قرائت زیارتنامه های مختلف از جمله «امین الله» و «زیارت عاشوراء» و زیارت ویژه امام حسین (ع) و برادرش ابوالفضل عباس (ع) در ساعات اولیه بامداد شروع می شود.

«مقتل خوانی» یکی از آیین های مرکزی روز عاشورای حسینی در عموم عراق است که از ساعت هشت صبح امروز پنجشنبه همزمان با روز دهم عاشورا در حرم حسینی شروع شده است.

قرائت مقتل به مدت دو ساعت تا نزدیکی های اذان ظهر به طور می انجامد.

مهمترین این مقاتل، کتاب «مقتل ابومخنف» است که هرساله، مقتل خوانان با استناد به این کتاب، داستان ظهر عاشورا را به صورت مستند برای عزاداران در عراق قرائت می کنند.

در این کتاب، جزییات حادثه ظهر عاشورا و شهادت یاران امام اباعبدالله الحسین (ع) ذکر شده و خاتمه دردآور و مصیبت بار مقتل به شهادت سید الشهداء (ع) ختم می شود.

عزاداران بعد از پایان مقتل خوانی، سوگواری ها را تا اذان ظهر ادامه می دهند و بعد از اقامه نماز ظهر و عصر، آیین های عزاداری ظهر عاشورا در شهرهای مختلف عراق به پایان می رسد.

در کربلا اما آیین های بعد از ظهر عاشورا همچنان تا حوالی عصر ادامه دارد.

عزاداران حسینی در شهر کربلا بعد از پایان نماز ظهر و عصر، در آیین نمادین خیمه های اهل بیت عصمت و طهارت (ع) را در منطقه «خیمه گاه» در کربلا به آتش می کشند و بعد از آن مراسم شورانگیز«رکضه الطویریج» (دویدن طویریج) به سمت حرم های حسینی و عباسی آغاز می شود.

عزاداران در فاصله ای چند کیلومتری از حرم حسینی به صف ایستاده و سپس با شعار «یا حسین (ع)» برای تجدید بیعت، به سمت حرم حسینی و عباسی با حالت دویدن وارد و از آن خارج می شوند.

این مراسم حماسی نیز تا حوالی سه و چهار بعد از ظهر به طول می انجامد و بعد از آن آیین های عاشورا تا نماز مغرب و عشاء آرام می گیرد و پایان بخش مراسم های روز دهم محرم، «شام غریبان» است که در کربلا و دیگر شهرهای عراق برگزار می شود.

بعد از ظهر عاشورا همچنین در شهرهای مختلف عراق در برگیرنده، برگزاری آیین های «تشابیه» یا «تعزیه» است که طی آن، حادثه روز دهم عاشورا را برای اطلاع عموم به صورت اجرای زنده به نمایش می گذارند.

در این روز همچنین عزاداران عراقی، اقدام به پخت غذاهای نذری کرده و در بین مردم توزیع می کنند.

پخت غذاهای نذری و حلیم در عصر تاسوعا و شب آن به طور گسترده ای صورت می گیرد و در صبحگاه دهم محرم، بین مردم و عزاداران توزیع می شود.

آیین های روز دهم محرم با پایان مراسم شام غریبان، به اتمام می رسد اما آیین های عزاداری همچنان تا نزدیکی بیستم صفر که مصادف با اربعین حسینی است، ادامه می یابد.

بعد از پایان مراسم اربعین حسینی در بیستم صفر و زیارت اباعبدالله الحسین (ع)، آیین های ویژه سوگواری حسینی پایان می یابد اما پرچم مشکی بر فراز حرم های مطهر همچنان تا آخر صفر برافراشته می ماند.

بعد از برگزاری آیین ویژه وفات پیامبر اسلام (ص) و شهادت امام حسن مجتبی در ۲۸ صفر و شهادت امام رضا در آخر ماه صفر، پرچم های مشکی از فراز گنبدهای عتبات پایین کشیده شده و دوباره پرچم سرخ حسینی بر فراز حرم اباعبدالله الحسین (ع) بالا می رود که رسما به معنی پایان مراسم های سوگواری های محرم و صفر در عموم عراق است.

امسال برای نخستین بار بعد از دو سال از همه گیری کرونا، بخشی از زائران ایرانی با توافقات بین دو کشور جمهوری اسلامی ایران و عراق توانستند، توفیق حضور در آیین های ویژه عاشورای حسینی را در کربلای معلا را پیدا کنند.

دولت عراق به مناسبت روز دهم محرم، امروز پنجشنبه را در سراسر کشور تعطیلی رسمی اعلام کرده است./ایرنا